W świecie logistyki każdy krok musi być przemyślany i wykonany z precyzją. Ale co sprawia, że jeden magazyn jest bardziej efektywny niż inny? Odpowiedź leży często w jego strukturze i podziale na strefy. W tym artykule przyjrzyjmy się różnorodnym rodzajom stref w magazynie oraz ich strategicznemu znaczeniu w układance logistycznej.
Czym są strefy w magazynie?
Magazyn dzieli się na obszary, w których zachodzą czynności skupiające się na jednym procesie, np. przyjęciu towarów, składowaniu ładunków, kompletowaniu, pakowaniu i wysyłce zamówień. Takie obszary nazywane są strefami.
Czemu służy podział magazynu na strefy?
Podział magazynu na strefy ma jeden ogólny cel. Jest nim usprawnienie przepływu materiałów i produktów wewnątrz obiektu. Wiąże się to z tym, że każda strefa może być zoptymalizowana pod kątem konkretnych procesów, co przyczynia się do szybszego i bardziej efektywnego przemieszczania się towarów przez magazyn.
Niemniej wato również wyodrębnić pojedyncze korzyści płynące z podziału magazynu na strefy:
Poprawa organizacji przestrzeni
Strefy pozwalają na logiczne uporządkowanie przestrzeni magazynowej. Wydzielone strefy mają swoje unikalne oznaczenia i charakterystyczne cechy, co ułatwia nawigację po magazynie. Dzięki temu można uniknąć chaosu i zapewnić szubki dostęp do potrzebnych towarów.
Poprawa efektywności pracy
Każda strefa może być zoptymalizowana pod kątem konkretnych procesów i potrzeb, co umożliwia pracownikom skoncentrowanie się na wykonywaniu konkretnych zadań w sposób bardziej efektywny i produktywny. Przypisanie pracowników do konkretnych obszarów pozwala na rozwinięcie specjalizacji oraz nabycie głębszej wiedzy na temat procesów związanych z daną strefą.
Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo jest kluczowym elementem w każdym miejscu pracy, a podział magazynu na strefy ma istotny wpływ na poprawę warunków bezpieczeństwa. Pracownicy mogą łatwiej identyfikować obszary o szczególnym ryzyku oraz przestrzegać odpowiednich procedur bezpieczeństwa. Każda strefa może być dostosowana do specyficznych wymagań dotyczących bezpieczeństwa (np. mroźnie, materiały chemiczne, materiały wybuchowe), na przykład poprzez zastosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej lub zabezpieczeń technicznych.
Podział magazynu na strefy magazynowe
W większości magazynów istnieją obszary, które są powtarzalne. Jest to strefa: przyjęcia, składowania, kompletacji i wydań. Istotne jest również to, że mimo iż są one powszechne i stanowią podstawę dla wielu magazynów, to jednak ich konkretna implementacja i struktura mogą się różnić w zależności od potrzeb i specyfiki działalności magazynów.
W niniejszym artykule omówimy następujące strefy:
Strefa przyjęć
Strefa przyjęcia w magazynie pełni kluczową rolę w procesie logistycznym, będąc pierwszym punktem kontaktu dla nowo dostarczonych towarów i zwrotów. To tutaj odbywa się przyjmowanie, kontrola i rejestracja przybywających produktów, które później są skierowane do odpowiednich obszarów magazynu. Zazwyczaj znajduje się ona blisko ramp rozładunkowych lub doków przeładunkowych, aby umożliwić łatwy dostęp do pojazdów dostawczych.
Przykładowe operacje w strefie przyjęcia:
- Odbiór dostawy: Pojazdy dostawcze docierają do strefy przyjęcia, gdzie zostają rozładowane przez przewoźnika.
- Weryfikacja dokumentacji: Pracownicy sprawdzają dokumentację dostawy, weryfikując jej zgodność z zamówieniem oraz poprawność danych, takich jak numer partii czy daty ważności, z danymi w dokumentach.
- Kontrola fizyczna: Produkty są poddawane wstępnej kontroli fizycznej, aby wykryć ewentualne uszkodzenia, braki w zamówieniu lub inne niezgodności pomiędzy dokumentami a fizyczną dostawą.
- Przyjęcie i rejestracja: Po zakończeniu kontroli, produkty są przyjmowane do magazynu, a ilości są rejestrowane w systemie WMS. Towar wprowadzony do systemu można już sprzedać, wydać lub przesunąć do strefy kompletacji/zapasu.
Strefa kontroli jakości
Strefa kontroli jakości to strefa będąca swego rodzaju buforem magazynowym, do której trafiają towary:
- nad którymi trwają badania decydujące o dopuszczeniu go do obrotu,
- wycofane przez producentów,
- skierowane do doboru przez dostawce.
Poprzez dokładną kontrolę fizyczną, wizualną, a w niektórych przypadkach laboratoryjną, strefa kontroli jakości umożliwia minimalizację ryzyka wadliwych produktów oraz zapewnia zachowanie wysokich standardów jakościowych w procesie magazynowania.
Przykładowe operacje w strefie kontroli jakości:
- Przygotowanie do kontroli: Produkty, które należy poddać kontroli przewożone są do strefy kontroli jakości, gdzie przygotowuje się je do dalszej oceny.
- Weryfikacja zgodności: Pracownicy przeprowadzaj szczegółową kontrolę fizyczną i wizualną produktów, porównując je z ustalonymi standardami jakościowymi firmy.
- Testowanie/kwarantanna: W przypadku produktów wymagających testów laboratoryjnych, szczegółowej analizy lub odbycia kwarantanny – próbki są pobierane i przekazywane do odpowiednich laboratoriów lub towary pozostawiane są pod nadzorem na określony czas.
- Decyzja o akceptacji lub odrzuceniu: Na podstawie wniosków kontroli jakości podejmowana jest decyzja o dopuszczeniu produktu do dalszego obrotu lub wycofania go z powodu niezgodności z określonymi standardami.
Strefa składowania/ zapasu magazynu
Strefa składowania to centrum magazynu, gdzie produkty są przechowywane w oczekiwaniu na dalsze przetwarzanie lub kompletację zamówień i wysyłkę do klientów. Jest to obszar, w którym zachowana jest precyzyjna organizacja i kontrola nad zapasami, aby zapewnić łatwą dostępność i bezpieczne przechowywanie.
Strefa składowania w każdym magazynie może wyglądać inaczej w zależności od jej wyposażenia. W magazynach o wysokim składzie najczęściej spotykane będą regały paletowe wysokiego składowania, które pozwalają maksymalnie wykorzystać przestrzeń w pionie. W magazynach, w których towary lokowane są luzem najprościej zastosować regały półkowe, które zapewnią łatwą dostępność. W niektórych obiektach towary znajdujące się na paletach składowane są na podłodze w miejscach odkładczych. Takie składowanie umożliwia również piętrzenie palet (układanie jednej palety na drugiej).
Przykładowe operacje w strefie składowania:
- Przesunięcie towarów: Proces przesunięcia polega na zmianie lokalizacji towarów. Wyróżniamy różne rodzaje przesunięć magazynowych:
- przesunięcie produktów ze strefy dostaw do strefy składowania – polega na umieszczeniu produktów – które przeszły proces przyjęcia – znajdujących się w strefie dostaw na lokalizacjach regałowych lub blokowych.
- uzupełnienie Pickingu – polega na uzupełnieniu braków towarowych występujących w strefie kompletacji. Towary znajdujące się w strefie zapasu magazynu są przesuwane na lokalizacje znajdujące się w strefie kompletacji.
- przesunięcie do strefy kontroli jakości – występuje w przypadku, gdy towary znajdujące się w strefie zapasu zostają wycofane przez producenta lub należy je poddać kwarantannie przed dopuszczeniem ich do dalszego obrotu.
2. Monitorowanie stanu zapasów: Za pomocą systemu WMS monitorowany jest stan zapasów, co umożliwia śledzenie ilości, lokalizacji i cech (np. daty przydatności) produktów.
Strefa kompletacji
Strefa kompletacji jest kluczowym obszarem w magazynie, gdzie produkty są zbierane i przygotowywane do wysyłki zgodnie z zamówieniami klientów. Rozmieszczenie regałów powinno być tak zaprojektowane, aby umożliwić łatwy dostęp do każdego elementu. W magazynach wysokiego składowania strefa zapasu i kompletacji współdzieli przestrzeń magazynową. Lokalizacje, z których odbywa się kompletacja obejmują najniższe poziomy regałów, co umożliwia łatwy dostęp do towarów bez konieczności angażowania podnośników i wózków widłowych. Natomiast zapas lokowany jest na wyższych poziomach.
Warto również zaznaczyć, że towary znajdujące się w strefie kompletacji podlegają częstszej rotacji, aniżeli towary znajdujące się np. w strefie zapasu. Należy więc regularnie uzupełniać braki towarowe w strefie kompletacji, by proces przebiegał płynnie.
W STK można znaleźć wyposażenie typowe dla tej strefy np. wózki kompletacyjne, które są niezbędne do kompleksowej obsługi zamówień.
Przykładowe operacje w strefie kompletacji:
- Przygotowanie do kompletacji: Pierwszy etap polega na uzupełnieniu produktów w strefie kompletacji. Produkty są przesuwane ze strefy składowania na lokalizacje znajdujące się w strefie kompletacji. Etap przygotowań może również obejmować konieczność zmiany asortymentu. Wiąże się to z sezonowością.
- Przekazanie zamówień do realizacji: Zamówienia wprowadzone do systemu WMS przekazywane są do realizacji przez administrację. System magazynowy na podstawie konfiguracji metod kompletacji tworzy listy zbiórki (Picking Listy), które zwierają instrukcje kompletacji dla magazyniera.
- Kompletacja: Etap polegający na zebraniu towarów zgodnie z zamówieniem klienta. Zbiórka może odbywać się w oparciu o różne metody kompletacji. W przypadku Single Order Picking każde zamówienie kompletowane jest oddzielnie. 1 przejście przez magazyn = 1 zamówienie. Po zakończeniu zbiórki zamówienie trafia na strefę pakowania a następnie załadunku.
W przypadku kompletacji Multipicking pracownicy za jednym przejściem zbierają towary dla kilku zamówień. Za pomocą instrukcji wyświetlanych na ekranie urządzenia mobilnego poruszają się od lokalizacji do lokalizacji zbierając towar do kuwet znajdujących się na wózkach kompletacyjnych. Każda kuweta/pojemnik zostaje przypisana do jednego zamówienia.
4. Odłożenie na strefę pakowania: Po skompletowaniu wszystkich pozycji z Picking Listy, kuweta zostaje odłożona na stanowisko pakowania.
Strefa pakowania
Strefa pakowania jest obszarem w magazynie, gdzie produkty są odpowiednio pakowane i przygotowywane do wysyłki do klientów. Wyposażona jest w stanowiska do pakowania, umożliwiające ostateczną kontrolę przed wysyłką, co minimalizuje ryzyko wysłania błędnego towaru. Pracownicy pod ręką posiadają podajniki do folii i wypełniaczy, taśmę i przede wszystkim drukarkę etykiet kurierskich. Dzięki czemu proces pakowania skrócony jest do minimum. W przypadku reklamacji dodatkowym zabezpieczeniem jest również monitoring, który nagrywa cały proces.
Przykładowe operacje w strefie pakowania:
- Pobranie kuwet: Pracownik w strefie pakowania rozpoczyna pracę od pobrania kuwety, odłożonej w wyznaczonym miejscu (mogą to być regały, wózki lub pola odkładcze) przez pracownika kompletującego zamówienie.
- Weryfikacja zawartości kuwety: Pracownik po kolei sprawdza zgodność towarów znajdujących się w kuwecie (kontroluje cechy) z towarami znajdującymi się w zamówieniu.
- Wybór opakowania wysyłkowego i pakowanie: Następnie magazynier wybiera opakowanie wysyłkowe, zabezpiecza towary i pakuje. Na tym etapie odbywa się również konfekcjonowanie, czyli np. dodanie do zamówień gratisów.
- Generowanie listu przewozowego: Ostatni etap polega na wygenerowaniu listu przewozowego, który naklejany jest na opakowanie wysyłkowe oraz wydrukowaniu dokumentów WZ, które dodawane są do zamówienia.
Strefa wydań/ załadunku
Do strefy wdań trafiają towary i gotowe zamówienia, czekające na odbiór przez przewoźnika. Jest to obszar, w którym dokonywane są ostateczne procedury przygotowania towarów do opuszczenia magazynu, np. segregowanie zamówień na firmy kurierskie. Strefa ta jest zazwyczaj wydzielonym obszarem w magazynie, znajdującym się w bliskim sąsiedztwie bram.
Inne strefy
Nie wszystkie strefy w magazynie są związane bezpośrednio z operacjami logistycznymi. Istnieją również obszary przeznaczone na potrzeby administracyjne i socjalne, które są równie istotne dla sprawnego funkcjonowania magazynu.
- Wózkownie – miejsca przeznaczone do przechowywania wózków widłowych wykorzystywanych podczas prac magazynowych. W tej strefie wózki są parkowanie po pracy oraz ładowane.
- Strefa socjalna – z zapleczem sanitarnym i miejscami do odpoczynku dla pracowników, wpływa na ich komfort pracy i efektywność.
- Biura administracji oraz kierownika – pomieszczenia, w których znajdują się biura dla pracowników administrujących pracę całego magazynu.
Tak więc strefy w magazynie to nie tyko miejsca przechowywania towarów, ale również kompleksowy układ obszarów, które współdziałają na rzecz całego magazynu.
Podsumowanie
Nieefektywny podział i brak odpowiedniego wyposażenia w strefach może prowadzić do licznych problemów. W przypadku gdy obecny podział na obszary nie działa tak efektywnie, jak byśmy chcieli, warto rozważyć skorzystanie z usług doradztwa logistycznego. Specjaliści w dziedzinie logistyki posiadają niezbędną wiedzę, aby zbadać problem, zidentyfikować obszary wymagające poprawy i zaproponować skuteczne rozwiązania.
Korzystając z usług doradztwa logistycznego, można zyskać nowe spojrzenie na organizację magazynu, skutecznie zoptymalizować podział na strefy i procesy, przeprowadzić restrukturyzację przestrzeni magazynowej oraz wprowadzić innowacyjne rozwiązania technologiczne, które przyniosą znaczącą poprawę efektywności i rentowności magazynu. Dlatego też, nie wahajmy się sięgnąć po pomoc profesjonalistów, gdy tylko zauważymy potencjalne problemy w naszym magazynie.
Więcej na temat usług doradztwa logistycznego znajdziesz na naszej stronie: Doradztwo logistyczne w Twojej firmie – Konsulting i analiza logistyczna | DataConsult