W dniu 13 grudnia 2024 r. zacznie obowiązywać nowe unijne rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów GPSR (General Product Safety Regulation). Jak ta zmiana wpłynie na intralogistykę i systemy WMS?
Nowy akt prawny zastępuje dotychczasową dyrektywę o ogólnym bezpieczeństwie produktów (2001/95/WE). Parlament Europejski, dostrzegając postęp w dziedzinie nowych technologii oraz rosnącą popularność e-commerce, postanowił zaktualizować obowiązujące przepisy i je uzupełnić. W rozporządzeniu GPSR wprowadzono bardziej rygorystyczne przepisy mające na celu zwiększenie ochrony konsumentów i stworzenie jednolitych warunków działania dla przedsiębiorstw, usprawniając w ten sposób funkcjonowanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej (UE).
Nowe przepisy wymagają od producentów, importerów, dystrybutorów oraz platform e-commerce dostosowania się do bezkompromisowych obowiązków dotyczących bezpieczeństwa produktów (niezależnie od formy sprzedaży – online czy stacjonarnej). Wprowadzone rozporządzenie obejmuje towary konsumpcyjne zarówno nowe jak i używane, naprawione lub odnowione produkty. Zmiany te wpływają na wiele systemów, w tym system do zarządzania magazynem WMS.
Kluczowe zmiany wprowadzone przez GPSR
Oznaczenia
Każdy produkt wprowadzany na rynek UE musi być trwale oznaczony danymi identyfikującymi zarówno produkt (np. nazwa lub znak towarowy, nr partii, serii lub typu), producenta, jak również – jeżeli towar pochodzi spoza UE – importera (wymagana jest nie tylko nazwa i adres, ale również adres e-mail).
Dokumentacja
Przedsiębiorcy muszą zapewnić zgodność z nowymi zasadami poprzez szczegółową dokumentację, monitorowanie bezpieczeństwa oferowanych towarów oraz w razie konieczności podejmować działania naprawcze (np. wycofywać produkty z rynku).
Języki
Dotychczas, każde państwo członkowskie samodzielnie określało wymagania dotyczące języka, w jakim powinny być sporządzane etykiety produktów. Obecnie wprowadzono jednolite standardy, które harmonizują te wymogi na poziomie unijnym. Produkty muszą posiadać widoczne instrukcje i informacje o bezpieczeństwie zrozumiałe w języku kraju w którym produkt jest sprzedawany. „Informacje o bezpieczeństwie” to komunikaty obejmujące takie ostrzeżenia jak np.: „Chronić przed dziećmi”, „Unikać kontaktu z oczami”. Wyjątek stanowi sytuacja, w której produkt może być bezpiecznie użytkowany bez konieczności posiadania instrukcji.
Rejestr skarg i działania korygujące
Podmioty wprowadzające towary do obrotu na rynek UE są również zobowiązane do prowadzenia rejestru skarg i działań korygujących.
Osoby odpowiedzialne
Wprowadzono wymóg wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za produkt na terenie UE. Każdy produkt musi mieć wskazaną osobę lub podmiot, będącą gwarantem zgodności produktów z przepisami, a jej dane kontaktowe muszą być dostępne na opakowaniu, produkcie lub w instrukcji obsługi.
Prezentacja informacji w ofertach
Platformy e-commerce muszą umożliwiać prezentację danych o producencie i informacji o bezpieczeństwie produktów. W przypadku wykrycia niebezpiecznych produktów, są zobowiązane do ich usunięcia, wyświetlania ostrzeżeń oraz współpracy z organami nadzoru. Dotyczy to zarówno nowych, używanych, naprawionych lub odnowionych produktów.
Nadzór nad rynkiem
Organy nadzoru zyskują większe uprawnienia do monitorowania produktów, również tych sprzedawanych online, oraz mogą nakładać sankcje za naruszenia. Ustalono wysokie, sięgające 1 mln PLN kary finansowe za nieprzestrzeganie przepisów.
Produkty, których GPSR nie obejmuje
Z nowych regulacji wyłączone zostały niektóre kategorie produktów. Rozporządzenie GPSR nie obejmuje następujących z nich:
- Produkty lecznicze i farmaceutyczne – leki dla ludzi, zwierząt oraz produkty weterynaryjne
- Żywność, napoje i pasze
- Organizmy żywe – żywe rośliny i zwierzęta oraz organizmy zmodyfikowane genetycznie, mikroorganizmy GMO, które stosowane są w sposób ograniczony
- Produkty pochodzenia zwierzęcego – produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego oraz ich pochodne
- Środki ochrony roślin – pestycydy i inne środki ochrony roślin
- Zabytki i antyki – obiekty historyczne oraz antyki, które nie są przeznaczone do standardowego użytku konsumenckiego
- Środki transportu – sprzęt transportowy obsługiwany przez usługodawcę, np. samoloty czy inne środki lokomocji w publicznej eksploatacji
- Produkty wymagające naprawy lub odnowienia – produkty wyraźnie oznaczone jako wymagające naprawy lub odnowienia przed ponownym użyciem
Podsumowanie
Nowe rozporządzenie GPSR wprowadza istotne zmiany, w zamiarze wzmacniając ochronę konsumentów oraz podnosząc standardy bezpieczeństwa produktów na rynku unijnym. Przepisy te de facto ustanawiają bardziej rygorystyczne wymagania w zakresie identyfikowalności i monitorowania produktów, umożliwiając szybsze wykrywanie oraz eliminację towarów, które mogą stwarzać potencjalne zagrożenie. Równocześnie zwiększają odpowiedzialność podmiotów gospodarczych za zapewnienie zgodności oferowanych wyrobów z wymaganiami prawnymi.
Rozporządzenie wprost wymusza dostosowanie systemów informatycznych do nowych wymogów. Dla części odbiorców są to jasne wytyczne (np. e-commerce), dla innych, takich jak systemy WMS, nowy akt prawny pozostawia szerokie pole do interpretacji. Ważnym aspektem jest, aby system do zarządzania magazynem WMS podążał za zmianami umożliwiając synchronizację, przechowywanie i wykorzystanie niezbędnych danych. Wprowadzone przepisy pokazują, że zmiany ustawowe wpływają nie tylko na systemy ERP, ale również na WMS. Możliwość łatwej aktualizacji systemu WMS do najnowszej wersji i jego elastyczność zaczyna mieć coraz częściej krytyczne znaczenie. Jedną z nadrzędnych funkcji dobrego WMS jest zapewnienie nie tylko cyber-bezpieczeństwa, ale również zgodności z obowiązującymi przepisami.